Sałabun Wojciech

BRANŻA: INFORMATYKA, WSPOMAGANIE PROCESÓW DECYZYJNYCH, METODY WSPOMAGANIA PODEJMOWANIA DECYZJI

TEMAT PRACY DOKTORSKIEJ: METODA IDENTYFIKACJI WIELOKRYTERIALNEGO EKSPERCKIEGO MODELU DECYZYJNEGO Z ZASTOSOWANIEM TEORII ZBIORÓW LOGIKI ROZMYTYCH

Doktorant czwartego roku studiów doktoranckich oraz asystent naukowo – dydaktyczny w Zakładzie Metod Sztucznej Inteligencji, Katedra Metod Sztucznej Inteligencji i Matematyki Stosowanej, Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Prowadzone prace naukowe zawierają się przede wszystkim w zakresie Teorii Zbiorów Rozmytych, wielokryterialnych metodach wspomagania podejmowania decyzji oraz systemów ekspertowych. Dodatkowymi zagadnieniami poruszanymi w pracy naukowo – dydaktycznej są powiązane z praktycznym wykorzystaniem elektroencefalografii oraz konstrukcją drukarek 3D. Doktorant jest wieloletnim członkiem międzynarodowych instytucji zrzeszających specjalistów: IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers), ACM (Association for Computing Machinery) oraz IEICE (The institute of Electronics, Information and Communication Engineers).

 

ZASTOSOWANIE BADAŃ W BIZNESIE:

W życiu codziennym jak i zawodowym człowiek musi podejmować nieustannie wiele ważnych decyzji. W przypadku problemów o znanych formułach funkcji kryterialnych zadanie może zostać rozwiązane za pomocą metod znanych z Badań Operacyjnych. W zdecydowanej większości rzeczywistych problemów nie jesteśmy jednak w stanie określić ad hoc formuły funkcji kryterialnej. Dodatkowo, zdecydowana większość problemów decyzyjnych uwzględnia więcej niż jedno kryterium (np. wybór odpowiedniej oferty w przetargu powinien być uzależniony nie tylko od kryterium ceny, co w znacznym stopniu komplikuje proces ewaluacji). Kryteria te bardzo często są ze sobą sprzeczne, są one stymulantami lub destymulantami danej funkcji decyzyjnej, co oznacza iż zwiększają lub zmniejszają wartość funkcji decyzyjnej. Najstarszym podejściem do rozwiązania tego typu problemów są strategie heurystyczne, które jednak posiadają szeroki zakres wad opisanych między innymi przez Goodwin’a Wright’a (2010). Innym możliwym postępowaniem jest skorzystanie z jednej z istniejących i szeroko wykorzystywanych metod wielokryterialnego podejmowania decyzji (ang. MCDM). Najczęściej stosuje się obecnie następujące metody: Analityczny Proces Hierarchiczny (AHP), jego ulepszenie metoda ANP, metody z rodziny ELECTRE, metoda PROMETHEE, TOPSIS i inne. Podkreślić należy fakt, iż metody te stosowane były przez światowej renomy instytucje takie jak: NASA, Departament Obrony Stanów Zjednoczonych, różne komórki armii Stanów Zjednoczonych, firma Johnson & Johnson, National Grid (największa brytyjska firma energetyczna) oraz wiele innych. Metody te w wyniku zoptymalizowania decyzji przyczyniły się do dużych oszczędności wielu firm. Zastosowanie metod MCDM wiąże się jednak z ryzykiem pojawienia się efektu Rank Reversal (angielskie określenie zmiany kolejności rankingu alternatyw przy dodaniu lub odjęciu jakichkolwiek alternatyw). Przyczyną tego jest stosowanie we wszystkich wspominanych metodach funkcji liniowych, które wykorzystują w całej domenie rozwiązywanego problemu stałe wartości wagowe poszczególnych atrybutów kryterialnych. Wiąże się to również z nieuwzględnianiem zależności korelacyjnych pomiędzy zespołami atrybutów, a funkcją celu (np. brak efektu synergii). Nie zawsze jest możliwa również kompensacja jednego atrybutu za pomocą innych, a jeżeli istnieje taka możliwość to jej stopień jest zmienny.

Na bazie tych obserwacji zaproponowano nową metodę identyfikacji wielokryterialnej funkcji decyzyjnej, metodę obiektów charakterystycznych COMET. W przeciwieństwie do obecnie stosowanych metod MCDM korzysta ona z obiektów charakterystycznych, a nie rozważanych alternatyw. Obiekty charakterystyczne są to metodycznie wybrane punkty z przestrzeni stanu problemu, które mają posłużyć do interpolacji pozostałych wartości funkcji decyzyjnej za pomocą reguł rozmytych. Istnieje kilka koncepcji ustalania wartości funkcji decyzyjnej dla obiektów charakterystycznych, opiera ją się one na zasadzie nieokreśloności Laplace’a albo zasadzie proporcjonalności. Dzięki porównywaniu ze sobą obiektów innych niż oceniane (czyli obiektów charakterystycznych) maleje ryzyko nieuczciwości przy ewaluacji (stosując tą metodę o wiele trudniej jest lobbować nad konkretnym rozwiązaniem). Metoda COMET może być z powodzeniem stosowana w zarządzaniu firmami, projektami i wszelkiego rodzaju przedsięwzięciami z większą efektywnością niż obecnie używane metody.

PLANY DALSZEGO ROZWOJU:

Metoda COMET musi zostać jeszcze dokładnie przetestowana w celu dalszego udoskonalenia i zwiększenia jej dokładności. Przeprowadzono już  kilkanaście obszernych testów, które zezwalają na ostatnią fazę testowania z rzeczywistymi problemami decyzyjnymi. Obecnie opracowywane są zastosowania w problemach medycznych. Przykładowo metoda COMET pozwoliła na przeprowadzenie estymacji ryzyka śmierci w wyniku chorób wieńcowych, gdzie otrzymane wyniki są zgodne z aktualnie stosowanymi wskaźnikami medycznymi. Możliwe jest również wspomaganie innego rodzaju decyzji: ekonomicznymi, kadrowymi, technicznymi, medycznymi etc.

NAGRODY I WYRÓŻNIENIA:

  1. Otrzymanie stypendium dla najlepszego doktoranta – 3 lata pod rząd.
  2. Uzyskanie stypendium projakościowego dla 30% najlepszych doktorantów – 3 lata pod rząd.
  3. Nagroda Rektora Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie w postaci stypendium z Funduszu Własnego Rektora.