Polska Rama Kwalifikacji
Prace nad Polską Ramą Kwalifikacji rozpoczęły się w 2008 r. wraz z realizacją projektu „Opracowanie bilansu kwalifikacji i kompetencji dostępnych na rynku pracy w Polsce oraz modelu Krajowych Ram Kwalifikacji”, stanowiącego pierwszy etap prac nad systemem kwalifikacji w Polsce. Eksperci pracujący w projekcie zaproponowali pierwsze uniwersalne, dotyczące edukacji ogólnej, wyższej oraz zawodowej zapisy charakterystyk poziomów kwalifikacji. Początkowo Ekspercka propozycja, która zakładała dwustopniową konstrukcję PRK, zawierała 7 poziomów. W ramach kolejnego etapu prac poddano ją weryfikacji, zarówno przez ekspertów, jak i przez partnerów społecznych w ramach zainicjowanej w lutym 2011 r. debaty społecznej, dotyczącej Polskiej Ramy Kwalifikacji i rozbudowano do ośmiopoziomowej struktury.

Opracowana w połowie 2012 r. wersja charakterystyk poziomów była poddana weryfikacji w ramach prac grup roboczych zajmujących się przypisywaniem poziomów PRK do kwalifikacji (w latach 2012–2013), a następnie w ramach prac nad sektorowymi ramami kwalifikacji (w latach 2013–2014).

Finalne zapisy PRK są wynikiem długoletniej pracy, prowadzonej przez wiele osób. Tak długi czas wynikał z potrzeby wypracowania ustaleń uwzględniających specyfikę polskiego systemu kwalifikacji, a także doświadczenia przedstawicieli świata edukacji i rynku pracy, tak aby PRK mogła stanowić dobrą podstawę do identyfikacji poziomów kwalifikacji w systemie obejmującym kwalifikacje uzyskiwane zarówno w edukacji formalnej, jak i pozaformalnej oraz w wyniku uczenia się nieformalnego.
Modernizacja polskich kwalifikacji rozpoczęła się od uchwalenia 22 grudnia 2015 r ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. 2020 poz. 226 t.j.) i polega na przyjęciu wspólnych zasad dotyczących kwalifikacji funkcjonujących w różnych obszarach. Na zintegrowany system składają się z jednej strony te elementy, które funkcjonują już w polskim życiu społecznym i gospodarczym, a z drugiej strony nowe instrumenty umożliwiające efektywną integrację całego systemu, z których najważniejsze to Polska Rama Kwalifikacji (PRK) i Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (ZRK), w którym są wszystkie kwalifikacje włączone do zintegrowanego systemu, z przypisanym poziomem Polskiej Ramy Kwalifikacji (poziom PRK).

Struktura Polskiej Ramy Kwalifikacji
Polska Rama Kwalifikacji, to nowy sposób porządkowania kwalifikacji i nowe możliwości ich zdobywania. Obejmuje edukację ogólną, wyższą i zawodową, w tym nie tylko to, czego można się nauczyć w szkole lub na uczelni, ale także na kursach, szkoleniach, w pracy, w domu i w każdy inny sposób. Podobnie jak Europejska Rama Kwalifikacji (ERK), PRK ma osiem poziomów. Każdy z nich jest opisywany za pomocą ogólnych stwierdzeń charakteryzujących wymagania w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, które muszą spełniać osoby posiadające kwalifikacje danego poziomu. Zgodność charakterystyk poziomów PRK z charakterystykami poziomów ERK gwarantuje, że poziom PRK określony dla kwalifikacji odpowiada temu samemu poziomowi ERK.

Unikatowym rozwiązaniem zastosowanym w Polsce jest wprowadzenie charakterystyk poziomów PRK pierwszego i drugiego stopnia:
• charakterystyk uniwersalnych (pierwszego stopnia), które dotyczą wszystkich rodzajów kwalifikacji,
• charakterystyk drugiego stopnia, typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach:
   -  edukacji ogólnej,
   -  szkolnictwa wyższego,
   -  kształcenia i szkolenia zawodowego.
Ponadto, ustalono charakterystykę poziomu 5 drugiego stopnia dla kształcenia kontynuowanego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4. Została ona zaprojektowana jako „pomost” między charakterystykami poziomów drugiego stopnia, typowymi dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach edukacji ogólnej oraz typowymi dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego.

Uniwersalne charakterystyki poziomów (poziomy 1-8)
Różnice między poziomami ujęte za pomocą charakterystyk uniwersalnych dotyczą:
• w zakresie wiedzy – zakresu i głębi rozumienia faktów, obiektów, zjawisk, pojęć i teorii, składających się zarówno na wiedzę ogólną, jak i specjalistyczną związaną z dziedziną nauki lub działalności zawodowej;
•  w zakresie umiejętności – zdolności rozwiązywania problemów i stosowania wiedzy w praktyce, w tym między innymi wykonywania zadań o różnym stopniu złożoności, uczenia się i komunikowania;
• w zakresie kompetencji społecznych – gotowości do podejmowania zobowiązań wynikających z przynależności do różnych wspólnot, współdziałania, oceniania skutków swoich działań i ponoszenia odpowiedzialności za nie.

Charakterystyki poziomów typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach edukacji ogólnej (poziomy 1-4)
Świadectwo ukończenia sześcioletniej szkoły podstawowej odpowiada 1 poziomowi PRK, świadectwo ukończenia ośmioletniej szkoły podstawowej oraz ukończenia gimnazjum jest zgodne z 2 poziomem PRK, dyplom uzyskany po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej odpowiada 3 poziomowi PRK, a świadectwo dojrzałości (matura) – 4 poziomowi PRK.
Różnice pomiędzy poszczególnymi poziomami dotyczą:
• w zakresie wiedzy – zakresu i głębi rozumienia: zasad tworzenia struktur wypowiedzi; pojęć, zależności i modeli matematycznych; elementów składowych świata materialnego, zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i technice; zasad funkcjonowania społeczeństwa i uczestnictwa w życiu społecznym;
• w zakresie umiejętności – sprawności w zakresie: odbierania i tworzenia wypowiedzi; posługiwania się językiem obcym; korzystania z narzędzi matematycznych; prowadzenia obserwacji zjawisk i procesów w przyrodzie i technice; wyrażania swojej przynależności do wspólnoty; planowania i samodzielnego uczenia się;
•  w zakresie kompetencji społecznych – gotowości do: przestrzegania zasad etyki w procesie komunikowania się; dbałości o swoje zdrowie, bezpieczeństwo oraz środowisko naturalne; współdziałania w zespole, uczestniczenia w życiu społecznym i przyjmowania obowiązków wynikających z przynależności do wspólnoty.

Charakterystyki poziomów typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego (poziomy 6-8)
Do tych poziomów przypisane zostały kwalifikacje pełne uzyskiwane w szkolnictwie wyższym, m.in. dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego licencjata (licencjat), dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego inżyniera (inżynier), dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego magistra (magister), dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego magistra inżyniera (magister inżynier), dyplomy potwierdzające uzyskanie stopnia naukowego doktora w określonej dziedzinie.
Różnice pomiędzy poszczególnymi poziomami dotyczą:
• w zakresie wiedzy – zakresu i głębi rozumienia: zagadnień ogólnych i wybranych zagadnień szczegółowych właściwych dla danej dyscypliny naukowej; prawnych i ekonomicznych uwarunkowań działań zawodowych typowych dla kwalifikacji odpowiadającej określonemu programowi kształcenia;
• w zakresie umiejętności – sprawności w zakresie: wykorzystywania posiadanej wiedzy do rozwiązywania złożonych i nietypowych problemów oraz innowacyjnego wykonywania zadań; komunikowania się ze zróżnicowanymi kręgami odbiorców i przekazywania wiedzy; przedstawiania, oceniania oraz dyskutowania różnych stanowisk i opinii; planowania własnego uczenia się przez całe życie oraz ukierunkowywania innych w tym zakresie;
•  w zakresie kompetencji społecznych – gotowości do: pogłębionej analizy i krytycznej oceny posiadanej wiedzy oraz dorobku uprawianej dyscypliny naukowej; przestrzegania zasad etyki zawodowej i wymagania tego od innych; podtrzymywania i rozwijania etosu środowisk badawczych i twórczych.

Charakterystyki poziomów typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego (poziomy 1-8)
Umożliwiają przypisanie odpowiednich poziomów PRK kwalifikacjom o charakterze zawodowym nadawanym przez okręgowe komisje egzaminacyjne, organizacje rzemieślnicze, stowarzyszenia i związki branżowe oraz inne podmioty.
Różnice pomiędzy poszczególnymi poziomami dotyczą:
• w zakresie wiedzy – zakresu i głębi rozumienia: zasad prowadzenia działalności gospodarczej; zjawisk i procesów determinujących sposób postępowania oraz skuteczność podejmowanych działań w dziedzinie działalności zawodowej; możliwych do wykorzystania w trakcie realizacji zadań metod, technologii i rozwiązań organizacyjnych; właściwości i zasad działania stosowanych narzędzi, maszyn i urządzeń; właściwości używanych materiałów;
• w zakresie umiejętności – sprawności w zakresie: posługiwania się dokumentacją; opracowywania danych ilościowych oraz pozyskiwania, analizy i oceny informacji; przygotowywania, realizacji i korygowania planu wykonania określonych zadań; doboru narzędzi, materiałów, procedur pozwalających na osiągnięcie zakładanego celu; planowania rozwoju zawodowego;
• w zakresie kompetencji społecznych – gotowości do: postępowania zgodnie z obowiązującymi zasadami; stosowania się do rad, poleceń i instrukcji; przestrzegania zasad rzetelności i lojalności; współdziałania w zespole; postępowania ukierunkowanego na jakość działań; ponoszenia odpowiedzialności za skutki swoich decyzji i działań.

Rozwinięciem charakterystyk typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach kształcenia i szkolenia zawodowego mogą być sektorowe ramy kwalifikacji (SRK), opisujące hierarchię poziomów kwalifikacji funkcjonujących w wybranej dziedzinie działalności zawodowej (sektorze, branży). Jednym z głównych celów tworzenia SRK, jest przełożenie charakterystyk poziomów PRK na język bliższy przedstawicielom poszczególnych branż i ułatwienie im określania poziomów kwalifikacji.

 Założenia polityki na rzecz rozwoju umiejętności, które są zgodne z ideą uczenia się przez całe życie zostały określone w Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030, która składa się z dwóch części:

- Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 (część ogólna),

- Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 (część szczegółowa).

Opracowano na podstawie informacji ze strony www.kwalifikacje.gov.pl,  www.kwalifikacje.edu.pl oraz Polska Rama Kwalifikacji. Poradnik Użytkownika.