Terminy „kształcenie ustawiczne", czy też „uczenie się przez całe życie" często bywają używane zamiennie. W języku angielskim odpowiadają one terminom „continuing training" i „lifelong learning". Konieczność kształcenia ustawicznego wynika z dynamiki współczesnego życia, z następujących coraz szybciej przemian gospodarczych, społecznych i na rynku Pracy oraz z procesu globalizacji. Perspektywa uczenia się przez całe życie bazuje na założeniach:

• równorzędności uczenia się w różnych formach, miejscach i okresach życia;
• identyfikacji, ocenie i uznawaniu efektów uczenia się niezależnie od formy, miejsca i czasu;
• proces uczenia się trwa od pierwszych do ostatnich lat życia.

Zgodnie z art. 4 pkt 30 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.)  kształcenie ustawiczne należy rozumieć, jako kształcenie w szkołach dla dorosłych, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny.
Zmiana myślenia o kształceniu, nowy paradygmat - edukacja na każdym jej etapie wyrażona językiem „efektów kształcenia", wymusiła przebudowanie krajowego systemu oświaty. Najważniejszymi aktami prawnymi w kontekście kształcenia zawodowego i ustawicznego są:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz.U. z 2022 r. poz. 2230 t.j.);
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.);
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2021 r. poz. 1762 ze zm.);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 kwietnia 2014 r. w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych  (Dz.U. z 2014 r. poz. 497);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1632);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa  zawodowego  (Dz.U. z 2016 r. poz. 2094);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 316 ze zm.);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 843 ze. zm.);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2017 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych  przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. z 2017 r. poz. 89 ze zm.);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. z 2012 r. poz. 184 ze zm.) - szczególnie istotny załącznik do rozporządzenia;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 sierpnia 2019 r. w sprawie egzaminów eksternistycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1717 ze zm.);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie przyznawania środków z Krajowego Funduszu Szkoleniowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 117 t.j.);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. z 2017 r. poz. 860 ze zm.);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobów prowadzenia usług rynku pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 667 ze zm.).

 

Najważniejszymi obszarami zmian w kształceniu ustawicznym i zawodowym, wynikającymi z ww. aktów prawnych, jest klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego, klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, obudowa programowa kształcenia zawodowego (nowa podstawa programowa), organizacja kształcenia zawodowego (ramowe plany nauczania), system egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe oraz wprowadzenie nowych form kształcenia - kwalifikacyjnych kursów zawodowych.

 
W związku z obligatoryjnymi zadaniami, jakie nakłada na Samorząd Województwa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 690 ze zm.), Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie w ramach Wydziału Regionalnej Polityki Rynku Pracy realizuje zadania w obszarze kształcenia ustawicznego, a wśród nich głównie podejmuje działania w zakresie:

a) współdziałania z właściwymi organami oświatowymi w harmonizowaniu kształcenia ustawicznego z potrzebami rynku pracy;

b) określania po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej rady rynku pracy, na podstawie klasyfikacji zawodów i specjalności, wykazu zawodów, w których za przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może być dokonywana refundacja;

c) koordynacji działań w zakresie kształcenia ustawicznego i szkoleń bezrobotnych i poszukujących pracy, a w szczególności:

- diagnozowania potrzeb rynku pracy w zakresie kształcenia ustawicznego oraz szkolenia bezrobotnych i poszukujących pracy;

- określania i wdrażania instrumentów służących dostosowaniu kierunków kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy;

- prowadzenia dialogu społecznego w zakresie polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego.

Działania w zakresie kształcenia zawodowego i ustawicznego koordynowane są przez Departament Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego MEN.

Rozwój kształcenia zawodowego i ustawicznego w województwie zachodniopomorskim został określony w dokumencie "Polityka edukacyjna województwa zachodniopomorskiego". Strategia 2030